[ Outline ] · Standard · Linear+ Ujedinjenje Italije I Nemacke, Lekcije Iz Istorije, Za slucaj da ih nemate

[pyost]

Narodni pokreti i ujedinjenje Italije

- prva polovina 19. veka predstavlja epohu razvoja nacionalnih pokreta i nastanaka mnogih nacija
- došlo je do razvoja nacionalne svesti, formiranja književnih jezika
- na taj proces uticale su ideje francuske revolucije, ukidanje fudalizma, pojava romantizma
- sve do kraja 18. veka pojam nacije je poistovećivan sa pojmom države
- na razvoj nacionalne svesti kod Nemaca i Italijana uticala je Napoleonova vladavina
- Nemci su vekovima bili podeljenji u veliki broj država, ali se ipak razvijala zajednička kultura i jezik, na šta je dosta uticao Luterov prevod Biblije
- ideje o ujedinjenju bile su posebno popularne među nemačkim studentima i građanskom klasom
- Italija je takođe bila podeljena na mnogo državica koje su imale zajedničku kulturnu tradiciju
- pokret za ujedinjenje Italije poznat je kao Risorđimento (preporod)
- taj pokret se u početku odnosio samo na kulturni preporod, a u 19. veku pretvorio se u politički pohod
- nakon Bečkog kongresa, glavna prepreka u ujedinjenju Italije bila je austrijska vlast na severu
- u drugoj polovini 19. veka vodeću ulogu u procesu ujedinjenja preuzela je Sardinijska kraljevina (Pijemot)
- predsednik vlade Pijemota bio je grof Kamilo Kavur
- on se u početku zalagao za stvaranje Severno-italijanske države na čelu sa Sardinijskim kraljem i smatrao je da je za to neophodan moćan saveznik
pronašao ga je u francuskom caru Napoleonu III
- sa njim je sklopio tajni sporazum po kome će Francuska ući u rat sa Austrijom, a za uzvrat će dobiti Nicu i Savoju
- do rata je došlo 1859. i Austrijanci su izgubili kod Mađente i Solferina
- nakon ovih bitaka sklopljen je mir - Pijemot je dobio Lombardiju, Francuska Nicu i Savoju, a Austriji je ostala Venecija
- tada su izbile pobune u vojvodstvima Toskana, Parma i Modena
- uspesi na severu doveli su do razvitka pokreta za ujedinjenje i na jugu Italiju u Napuljskoj kraljevini
- u borbama na jugu Italije učestvovao je Đuzepe Garibaldi
- osvojen je Napulj, pa se i kraljevina uključila u Pijemot
- 1861. godine u Torinu je proglašeno stvaranje kraljevine Italije
- izvan Italije tada su još bili Rim i Venecija
- Venecija je priključena Italiji 1866. godine, nakon poraza Austrije u ratu sa Pruskom, dok je Rim priključen 1870. nakon poraza Francuske, glavnog saveznika pape, u ratu sa Pruskom
- krajem 19. veka u Italiji je stvoren pokret ya priključenje svih teritorija na kojima žive Italijani
- pokret se zvao “Italia Irredenta” (neoslobođena Italija), i zalagao se za priključenje Tirola, Trsta, Istre i Dalmacije

Ujedinjenje Nemačke

- u prvoj polovini 19. veka sve više se razvijala nemačka nacionalna svest
- na Bečkom kongresu 1815. godine stvoren je Nemački savez koji se sastojao iz 38 država i 4 slobodna grada
- za prevlast borile su se Austrija i Pruska, što je bio jedan od faktora koji su otežavali ujedinjenje
- prepreku su činile i ostale velike sile kojima je veši odgovarala razjedinjena i slaba Nemačka
- na ujedinjenje negativno su se odražavale i verske i ekonomske razlike između nemačkih država
- u drugoj polovini 19. veka vodeću ulogu u Nemačkoj preuzima Pruska
- pod vođstvom Pruske stvoren je Nemački carinski savez, iz koga je bila isključena Austrija koja je ekonomski sve više zaostajala
- 1861. godine Pruski kralj postao je Viljem II koji je za kancelara imenovao Ota fon Bizmarka
- on je poznat pod nadimkom “gvozdeni kancelar”, jer je smatrao da će se sva krupna pitanja tog vremena rešavati gvožđu i krvlju
- Pruska je sprovela reformu vojske kojom je uvedeno obavezno služenje vojnog roka i stvorena moderna i efikasna armija
- sukob između Pruske i Austrije oko prevlasti postao je neizbežan
- do rata je došlo 1866. godine
- odlučujuća bitka vođena je kod Sadove u Češkoj, i tu je Pruska pobedila
- mirom u Pragu, Austrija se odrekla Venecije u korist Italije i morala je da se odrekne mešanja u ujedinjenje Nemačke – to pravo je pripalo Pruskoj
- Pruska je stvorila tzv. Severno-nemački savez, a izvan tog saveza ostale su katoličke zemlje na jugu Nemačke, od kojih je najznačajnija bila Bavarska
- glavni protivnik ujedinjenja bila je Francuska
- zbog toga je 1870. godine izbio rat izmedju Francuske i Pruske
- Francuska vojska pretrpela je težak poraz u bici kod Sedana, a sam car Napoleon III bio je zarobljen
- tada je u Francuskoj izbila revolucija, srušeno je carstvo i ponovo je proglašena republika
- pruska vojska nastavila je napredovanje prema Parizu, i nakon višemesečne opsada, početkom 1871. godine, Pariz je osvojen i Francuska je kapitulirala
- u Versaju je tada proglašeno ujedinjenje Nemačke, tj. Nemačko carstvo
- nemački car postao je pruski kralj Viljem, dok je Bizmark postao kacelar
- mirovnim ugovorom sa Nemačkom Francuska je morala da se odrekne pokrajina Alzas i Loren, koje su bogate rudama
- Nemačko carstvo se brzo ekonomski razvijalo, postalo je evropska velesila, i krajem 19. veka su uključilo u trku za zasnivanje kolonija

[pyost]

Ako ne ove, onda sledece godine